วิธีสรงน้ำพระพุทธรูปในบ้าน เสริมสิริมงคลรับปีใหม่ไทย 2568

สำหรับเทศกาลสงกรานต์นี้ อาจจะมีหลายคนที่เตรียมสำหรับการออกไปเที่ยวช่วงวันหยุดยาวกันแล้ว ไม่ว่าจะจองโรงแรม วางแผนนัดกันไปเล่นน้ำ จัดปาร์ตี้ฉลองตามสถานที่ท่องเที่ยว หรืออาจจะเริ่มติดต่อเช่ารถสำหรับการออกทริปต่างจังหวัด แต่ก็ยังมีอีกหลายรายที่เลือกจะพักผ่อนที่บ้านและใช้เวลาร่วมกันกับครอบครัว เช่นการทำบุญตักบาตรยามเช้า รับประทานอาหารร่วมกัน รดน้ำดำหัวขอพรผู้ใหญ่ ไปจนถึงการเสริมสิริมงคลรับปีใหม่ไทยแบบชาวพุทธอย่างกิจกรรม “สรงน้ำพระ”

บทความนี้จึงจะขอมาแนะนำความเป็นมา และวิธีสรงน้ำพระพุทธรูป พร้อมบทสวด ให้คุณได้ทำกันได้เองที่บ้าน เพื่อเป็นการเฉลิมฉลองปีใหม่ไทยร่วมกับคนในครอบครัว

การสรงน้ำพระ คืออะไร?

สรงน้ำพระ คือหนึ่งในพิธีสำคัญตามขนบธรรมเนียมของไทย ซึ่งปฏิบัติมาทุกปีตั้งแต่สมัยพุทธกาล โดยเป็นการทำความสะอาดพระพุทธรูป หิ้งพระ โต๊ะหมู่บูชา รูปภาพ ไปจนถึงที่ประดิษฐานของพระพุทธรูป มีอีกชื่อเรียกว่า “การถวายเครื่องเถราภิเษก”

โดยมีความเชื่อว่าพิธีกรรมนี้จะแทนการชำระพระวรกายของพระพุทธเจ้าให้ปราศจากมลทิน ให้เกิดมุทิตาจิต เบิกบานใจ สุขใจ และสิริมงคลกับผู้ปฏิบัติและสมาชิกในบ้าน พร้อมทั้งแทนความเคารพเลื่อมใสในพระรัตนตรัยทั้ง 3 ประการ

อุปกรณ์สำหรับการสรงน้ำพระพุทธรูปในบ้าน

• น้ำสะอาดหรือน้ำอบไทย 

ในพิธีสรงน้ำพระ “น้ำ” มีความหมายถึงความบริสุทธิ์ มักใช้เพื่อการทำความสะอาดล้างมลทิน ส่วนน้ำอบถือเป็นเครื่องหอมดั้งเดิมของไทย ใช้เพื่อสร้างกลิ่นหอมขณะทำพิธี และแสดงถึงความเคารพต่อพระพุทธรูป อีกทั้งยังมีความเชื่อว่าจะเป็นสิริมงคลแก่ผู้ร่วมพิธี

• ภาชนะสำหรับใส่น้ำ 

เมื่อมีการทำพิธีเกี่ยวกับน้ำ ก็จำเป็นจะต้องมีภาชนะสำหรับใส่น้ำด้วย โดยส่วนใหญ่จะใช้ขันขนาดใหญ่ไว้ใส่น้ำ และขันขนาดเล็กสำหรับตักน้ำสรงพระพุทธรูป ปัจจุบันอาจจะใช้เป็นขันสเตนเลสหรือถังน้ำที่หาง่ายกว่าแทน แต่ก็ยังไม่ให้บรรยากาศความเป็นไทยเท่าขันเงินลายไทย และบางครั้งก็จะมีภาชนะไว้รองน้ำที่นำมาสรงด้วย เพื่อไม่ให้พื้นบ้านเปียก

• ดอกไม้

เป็นตัวแทนเชิงสัญลักษณ์ของความงดงาม ที่นอกจากจะให้กลิ่นหอมแล้ว ยังถือเป็นเครื่องบูชา เสริมสิริมงคล และเป็นเครื่องหมายของความเจริญงอกงาม ส่วนมากนิยมเป็นดอกมะลิ กุหลาบ กล้วยไม้ และดอกดาวเรือง ใช้สำหรับโรยลงไปในน้ำ

• แท่นวางหรือพานรอง 

มีไว้เพื่อเป็นที่ประดิษฐานชั่วคราวสำหรับพระพุทธรูปสำหรับสรงน้ำพระ หรือเพื่อให้พระพุทธรูปอยู่สูงขึ้นเหนือน้ำในภาชนะสำหรับรองน้ำ

• ธูป-เทียน

ใช้สำหรับจุดบูชาพระรัตนตรัย แสดงความเคารพต่อพระพุทธรูป โดยธูปและเทียนนั้น จะใช้จุดบูชาก่อนเริ่มพิธี

• ผ้า 

เป็นสิ่งสำคัญที่ต้องมี เพื่อใช้ในการเช็ดทำความสะอาดพระพุทธรูป โดยจะใช้เป็นผ้าใหม่ที่สะอาด หรืออาจจะใช้เป็นฟองน้ำก็ได้

บทสวดสรงน้ำพระ

ในช่วงของการอัญเชิญพระพุทธรูปเพื่อนำมาประดิษฐานชั่วคราวในพิธีสรงน้ำพระ จะมีบทสวดเพื่อการอัญเชิญและขอขมาดังนี้

ตั้งนะโม 3 จบ
“ระตะนัตตะเย ปะมาเทนะ ทะวารัตตะเยนะ กะตัง  สัพพัง อะปะราธัง ขะมะตุ โน ภันเต”
(กายกรรม 3 วจีกรรม 4 มโนกรรม 3 ที่ข้าพเจ้าได้ประมาทพลาดพลั้งในพระรัตนตรัย  ด้วยความตั้งใจก็ดี ไม่ตั้งใจก็ดี ต่อหน้าก็ดี ลับหลังก็ดี ขอพระรัตนตรัยได้โปรดยกโทษให้ข้าพเจ้าด้วยเถิด)

และในช่วงสรงน้ำพระ ก็จะมีบทสวดกล่าวระหว่างการสรงน้ำดังนี้

ตั้งนะโม 3 จบ
“อิมินา สิญฺจะเนเนวะ โรโค โสโก อุปัททะโว นิพพันตุ สัพพะโส เอเต สุขี โหนตุ นิรันตะรัง”
(เดชะ ข้าสรงน้ำ พระชุ่มฉ่ำตลอดกาล ทุกข์โศกโรคภัยพาล อันตรธาน เป็นสุข เทอญ)

หลังจากสวดและกล่าวคำอธิษฐานแล้ว ให้ตักน้ำสรงพระพุทธรูป

วิธีสรงน้ำพระพุทธรูปในบ้าน มีขั้นตอนอย่างไร

หลังการเตรียมอุปกรณ์ต่าง ๆ แล้ว ก็จะถึงช่วงการทำพิธี โดยวิธีสรงน้ำพระตั้งแต่การอัญเชิญไปจนถึงการประกอบพิธีมีดังนี้

1. อัญเชิญพระพุทธรูปมาทำความสะอาด 

จุดธูปเทียนเพื่อบูชาพระรัตนตรัย กล่าวบทสวดขอขมาพระพุทธรูป แล้วนำผ้าหรือฟองน้ำใหม่ มาเช็ดทำความสะอาดพระพุทธรูป

2. อัญเชิญพระพุทธรูปไปประดิษฐานไว้ที่พาน 

อัญเชิญองค์พระพุทธรูปไปประดิษฐานบนพานชั่วคราว เพื่อนำไปประกอบพิธีสรงน้ำพระ

3. เตรียมดอกไม้ และเครื่องหอม 

นำขันหรือภาชนะใบใหญ่ มาใส่น้ำสะอาดแล้วตามด้วยเครื่องหอมเช่นน้ำอบและกลีบดอกไม้โปรยลงไป

4. ทำความสะอาดที่ประดิษฐานองค์พระ

เช็ดทำความสะอาดที่ประดิษฐานพระพุทธรูปเพื่อเตรียมทำพิธีสรงน้ำพระ อัญเชิญองค์พระมาไว้เพื่อเตรียมสรงน้ำ ถ้าไม่ต้องการให้มีน้ำนองบนพื้น สามารถหาภาชนะขนาดใหญ่อีกอันมาวางรองได้

5. ตั้งจิตอธิษฐานและสรงน้ำพระ

สวดคำกล่าวสรงน้ำแล้วตั้งจิตอธิษฐาน ใช้ขันใบเล็กตักน้ำขึ้นมาสรงน้ำที่องค์พระ

การดูแลพระพุทธรูปหลังการสรงน้ำเสร็จ

1. เช็ดคราบน้ำ: ใช้ผ้าสะอาดที่แห้ง เช็ดคราบน้ำบนองค์พระพุทธรูปให้แห้งสนิท

2. ทำความสะอาดกลีบดอกไม้: หากมีกลีบดอกไม้ หรือเศษดอกไม้ติดอยู่บนองค์พระพุทธรูป ให้ใช้ผ้าหรือแปรงขนนุ่มเช็ดหรือปัดออก

3. ขัดเงาพระพุทธรูป: หากเป็นพระพุทธรูปทองเหลือง อาจใช้ผ้าสะอาดเช็ดเบาา ๆ ให้เงางามได้

4. อัญเชิญกลับไปที่ประดิษฐานเดิม: หลังการทำความสะอาดแล้ว ให้นำพระพุทธรูปกลับไปประดิษฐานไว้ที่เดิม

ข้อควรระวังในการสรงน้ำพระพุทธรูปในบ้าน

1. หลีกเลี่ยงการใช้สารเคมีที่รุนแรง 

สำหรับพระพุทธรูปที่ส่วนมากเป็นเนื้อโลหะเช่นทองเหลือง การใช้สารเคมีบางชนิดเช่นน้ำหอมที่มีส่วนผสมของเอทิลแอลกอฮอล์, สบู่แบบเข้มข้น หรือน้ำยาล้างจาน อาจทำให้องค์พระพุทธรูปเป็นรอยด่างหรือลอกได้

2. ใช้น้ำสะอาดและน้ำอบเท่านั้น 

เพื่อไม่ให้องค์พระพุทธรูปมีคราบด่างหรือลอก น้ำที่ใช้สรงควรเป็นน้ำสะอาดและน้ำอบเท่านั้น ทั้งนี้เพื่อเป็นการแสดงความเคารพและเป็นสิริมงคลกับผู้ร่วมพิธี

3. เลือกดอกไม้และเครื่องหอมที่เหมาะสม 

ดอกไม้ที่ใช้ในการสรงน้ำพระ ควรเป็นดอกไม้ที่มีความหอมสดชื่น ซึ่งส่วนมากจะเป็นดอกมะลิ กุหลาบ กล้วยไม้ และดอกดาวเรือง โดยดอกไม้เหล่านี้จะถือเป็นเครื่องบูชารูปแบบหนึ่งด้วย

4.  ระวังการเคลื่อนย้ายพระพุทธรูป 

เพื่อความปลอดภัยและไม่ให้เกิดความเสียหายกับองค์พระพุทธรูป ควรระมัดระวังเป็นอย่างมากในการเคลื่อนย้าย โดยเฉพาะช่วงสงกรานต์ที่มีโอกาสลื่นล้มจากคราบหรือแอ่งน้ำบนพื้นได้

และทั้งหมดนี้คือสิ่งที่ควรรู้และขั้นตอนต่าง ๆ ในการสรงน้ำพระซึ่งสามารถทำเองได้ที่บ้าน สำหรับผู้ที่ต้องการฉลองสงกรานต์ไทยร่วมกับคนในครอบครัว และเสริมสิริมงคลต้อนรับวันปีใหม่ไทย

ส่วนใครที่จะวางแผนออกเดินทางกลับบ้านหรือท่องเที่ยวพักผ่อนในวันหยุดยาว Drive Car Rental ผู้ให้บริการรถเช่าคุณภาพในราคาที่คุ้มค่า ที่มีจุดให้บริการอยู่ทั่วไทย ทั้งศูนย์รถเช่ากรุงเทพ และรถเช่าภูเก็ต ไม่ว่าจะเป็นการเช่ารายวันหรือรายเดือน พร้อมบริการตรวจเช็กสภาพรถเพื่อความปลอดภัย และการดูแลตลอด 24 ชั่วโมงเมื่อเกิดเหตุฉุกเฉิน สามารถติดต่อสอบถามหรือใช้บริการรถเช่าได้ที่หน้าเว็บไซต์